Adana'nın Kurtuluşu: Adana Düşman İşgalinden Nasıl Kurtuldu?

Adana, I. Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918) ile önce İngiliz, ardından Fransız işgaline uğramış, ancak kahramanca bir direniş ve siyasi diplomasi sonucunda özgürlüğüne kavuşmuştur. İşte Adana’nın düşman işgalinden kurtuluşunun detaylı hikayesi:

Mondros Ateşkes Antlaşması ve İşgal Süreci

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesine dayanarak İtilaf Devletleri, stratejik gördükleri bölgeleri işgal etmeye başladı. Bu bağlamda İngilizler, Adana ve çevresini işgal etti. Ancak 15 Eylül 1919’da imzalanan Suriye Antlaşması ile İngilizler bölgeyi Fransızlara devretti.

Fransızlar, bölgede Ermeni lejyonlarından destek alarak baskıcı bir yönetim kurdular. Türk halkı, bu baskılara karşı hızla organize olmaya ve direnişe hazırlanmaya başladı.

Halk Direnişi ve Kuvâ-yi Milliye'nin Oluşumu

Adana halkı, işgal güçlerine karşı ilk olarak küçük çaplı direniş grupları oluşturdu. Ancak bu direnişin daha örgütlü hale gelmesi için Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde adımlar atıldı.

Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919): Kongrede alınan kararlarla Adana halkı daha örgütlü bir direniş için destek aldı.

Pozantı Kongresi (5 Ağustos 1920): Mustafa Kemal, Pozantı’yı geçici Adana Vilayet Merkezi ilan etti ve buradan direniş hareketini yönetti.

Mustafa Kemal, Kuvâ-yi Milliye birliklerini örgütleyerek “Kozanoğlu Doğan Bey” (Topçu Binbaşı Kemal) ve “Aydınoğlu Tufan Bey” (Yüzbaşı Osman Nuri) gibi komutanlar aracılığıyla bölgedeki direnişi güçlendirdi.

Pozantı ve Karboğazı Zaferleri

Fransızların ilerleyişi, Kuvâ-yi Milliye birlikleri tarafından durduruldu:

Pozantı Zaferi: Kuvâ-yi Milliye birlikleri, Pozantı’yı ele geçirerek Fransızların lojistik hattını kesti.

Karboğazı Baskını: Gülek Boğazı’nda Fransız birlikleri pusuya düşürüldü ve büyük bir zafer kazanıldı. Yaklaşık 650 Fransız askeri esir alındı ve bölgedeki Fransız ilerleyişi durduruldu.

Bu zaferler, Adana’daki Fransız işgalini büyük ölçüde zayıflattı.

Ankara Anlaşması ve Diplomatik Zafer

20 Ekim 1921’de Türkiye ve Fransa arasında Ankara Anlaşması imzalandı.

Bu anlaşma ile Fransızlar, Adana ve çevresinden çekilmeyi kabul etti.

5 Ocak 1922 tarihinde Fransız askerleri Adana’yı tamamen terk etti.

Adana ve çevresinde Tuğgeneral Muhittin Paşa komutasında bir Adana Çevresi Komutanlığı kuruldu.

Kurtuluş ve 5 Ocak Bayramı

5 Ocak 1922’de Adana halkı, şehrin düşman işgalinden tamamen kurtuluşunu büyük bir coşkuyla kutladı. Bu tarih, Adana’nın Kurtuluş Günü olarak kabul edildi ve her yıl 5 Ocak Kurtuluş Bayramı olarak kutlanmaya başlandı.

Sonuç: Birlik ve Beraberliğin Zaferi

Adana’nın kurtuluşu, Türk milletinin işgale karşı verdiği kahramanca mücadelenin ve siyasi diplomasi zaferinin bir sonucudur. Halkın direnişi, Kuvâ-yi Milliye birliklerinin cesareti ve Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliği sayesinde Adana, özgürlüğüne kavuşarak Türk tarihine altın harflerle yazılan bir zafer kazanmıştır.

Adana’nın kurtuluşu, sadece bir şehrin özgürleşmesi değil, aynı zamanda bağımsızlık ve vatan sevgisinin bir sembolüdür.

Kozan Haber, Adana ve çevresinden haberlerin yanında önemli tarihi ve kültürel konular hakkında araştırmalara devam edecek.